Wednesday, September 26, 2012

क क कपलचा - भाग ०९

पाणी प्यायला उठत अनुजानं विचारलं ' शरद मारतो ना ग तुला, तु असं नाही म्हणालीस तर ?' - पुढे चालु....
अनुजानं तिची कथा सांगावी आपण ऐकत रहावी, कथा संपली की तिच्या दुखा:बद्दल दोन अश्रु ढाळावेत, तिच्यात नसलेल्या अन आपल्यात नसलेल्या धैर्याबद्दल थोडी चिडचिड करावी अन निघुन जावं, असा सरधोपट विचार स्मिता करत होती, पण ऐकता ऐकता आपण यात एवढं रंगुन जावु याची तिला कल्पना नव्हती, आणि या अनोळखी क्षणी ती बोलुन गेली ' हो, ब-याचदा', देवळाबाहेरची घंटा निशब्द अडकुन असते पण कुणीतरी नाद केला की आपल्याच आवाजानं थरारुन जाते तशी स्मिता थरारली, काहीतरी बोलु नये असं बोललं गेलंय ते सावरण्यासाठी ' म्हणजे याचसाठी असं नाही, बाकीही बरीच कारणं असतात, त्यांची ड्युटीच तशी आहे ना, दिवसभर चौकात उभं रहायचं केवढं टेन्शन असतं गं,' तिच्या सावरासावरीचं अनुजाला मनापासुन हसु आलं, कसंबसं तोंडातलं पाणी गि़ळुन ती हसायला लागली. ' माझ्यापासुन काय लपवतेस तु स्मिता, अगं वरच्या पाट्या वेगळ्या असतात, आत सगळ्या एस्ट्यांच्या सीट फाटलेल्याच असतात, तुला हवंय का पाणी ?' स्मिताला हवंच होतं, ती पाणी पित असतानाच अनुजानं विचारलं' एक सांगु स्मिता तुला, निदान माझ्याबरोबर तरी उघड उघड बोल, काही सांगणार नाही मी ना हर्षदला ना शरदभावोजीना, केसच्या ८ महिन्यात कुणाला कधी काय आणि कसं सांगायचं आणि काय लपवायचं हे चांगलं समजलं आहे मला.'
' पण नक्की कसली केस झाली होती, तु तक्रार केलीस का पोलिस स्टेशनला सरांबद्दल ?' स्मितानं पुढचा प्रश्न विचारला, ' हं, छे ग, मी काय जाणार होते तक्रार करायला, आणि कशाची तक्रार करणार होते, माझा नवरा असं वागतो, असं करतो, तसं करायची जबरदस्ती करतो अशी, कोण ऐकणार होतं माझं, उलट तिथंच माझ्या चारित्र्याचा पंचनामा मांडला असता, आणि माझ्या मागं त्यावरुन मनमुराद हसले असते, शेवटी हे झालंच कोर्टात, काही टळलं नाही नशिबातलं.' या विषयावर तिला फार बोलायचं नव्हतं, पटकन उठुन ती निघुन बेडरुम मध्ये गेली, दार आतुन बंद करुन घेतलं. स्मिताला काय करावं हेच सुचेना, तिनं भेदरुन बेडरुमच्या दरवाजावर थापा मारत अनुजाला हाका मारायला सुरुवात केली, दोन तीन मिनिटं गेली, अनुजा बाहेर आली, रडुन ओला झालेला चेहरा कोरडा केल्याचं दिसत होतंच. स्मितानं तिचे दोन्ही हात हातात घेत ' सॉरी ग, माझंच चुकलं, हा विषयच काढायला नको होता मी, ' असं सांत्वनाचा प्रयत्न केला. ' असु दे गं, कधीतरी आपली दुख: उगाळायला सुद्धा बरं वाटतं, आणि ज्या दुखातुन सहिसलामत बाहेर पडतो ती दुख: तर जास्तच आठवतात आपल्याला' अनुजा तोंड धुवायला बाथरुम मध्ये गेली. ती बाहेर येत असतानाच स्मितानं तिला विचारलं ' इतर वेळी बरा धीर दाखवतेस, केसचा विषय निघाला की फार अवघडतेस एकदम, का ग?'
'घरातली दुख: कितीही मोठी असली तरी घराच्या चार भिंतीत फार छोटी असतात, जेंव्हा त्यांच्या बाजार मांडला जातो तेंव्हा असहय होतं सगळं. मला माझ्या लग्नाच्या नव-यानं आमच्या घरात काय करावं आणि काय नाही हा आमच्या दोघांच्या मधला व्यवहार होता, खुशीचा असेना का जबरीचा असेना, पण जेंव्हा जग यात तोंड खुपसायला लागतं, तेंव्हा त्या छोट्या छोट्या गोष्टी किती मोठ्या आहेत ते जाणवायला लागतं, आणि नसतील तरी हे जग त्यांच्या मोठेपणा तुमच्या नजरेसमोर असं नाचवत राहतं की तुम्हाला तुमच्यातलं नसलेलं खुजेपण टोचायला लागतं, नुसतं टोचतच नाही तर जगणं नकोसं करतं, फुग्याच्या आत टाचणी घालुन फुगा फुगवला तर आतल्या टाचणीला कसं वाटेल, तसं वाटायला लागतं. फुग्याच्या आत टाचंणीला सुरक्षित वाटतं, पण हा सुरक्षेचा घेराव आपल्यामुळंच फुटणार आहे ही भीती सुद्धा असते प्रत्येक क्षण जगताना, प्रत्येक हालचाल करताना. स्वताचे अस्तित्व जपायचं आणि फुगा फुटणार नाही याची काळजी घेत जगणं फार मुश्किल असतं. केसच्या सुरुवातीच्या दिवसांत सरांना बहुदा केस करुन आनंद मिळत होता, मला धडा शिकवल्याचं समाधान वाटलं, माझ्या चारित्र्यावर संशय घेउन मी दिलेल्य त्रासाचा, मी केलेल्या अपमानांचा बदला घेतल्याची भावना त्यांना सुखावुन जात होती, पण जसजशी केस पुढं पुढं गेली तसं तसं त्यांनासुद्धा चटके बसायला लागले' अर्धवट निघालेल्या खपलीवर मलम लावलं की जीवाला शांतता लाभते तसं झालं अनुजाला, एका दमात एवढं सगळं बोलुन गेल्यावर.
दोघी जणी हॉलमध्ये बसल्या होत्या, 'म्हणजे तुला काय म्हणायचंय, कळलं नाही मला' स्मितानं पुन्हा प्रश्न केला ' आपण बायका फुगा असतो का टाचणी, की आपला संसार हा फुगा असतो आणि आपण टाचणी, समजलं नाही मला.' अवघडलेले हात मोकळे करायला आळस देत स्मितानं विचारलं. काही क्षण शांतता पसरली आणि मग अनुजानं विचारलं ' का ग, आपण बायकाच प्रत्येक वेळी सगळ्या गोष्टी आपल्या डोक्यावर ओढुन घेतो, का वाटतं तुला हा संसार म्हणजे फुगा आणि आपण त्यात अडकलेली टाचणी आहोत, असं का नाही वाटलं की फुगा म्हणजे संसार असेल आणि टाचणी म्हणजे पुरुष, प्रत्येक वेळी संसार फुटणं किंवा न फुटणं ही जबाबदार बाईचीच का असते किंवा बाई ती ओढुन का घेते आपल्या डोक्यावर ?' का नाही पुरुषाकडं त्या नजरेनं पाहिलं जात, का त्याला गुन्हेगार केलं जात नाही, या समाजानं नाही केलं हरकत नाही पण आपण बायका तरी का अशा समजुतीत राहतो, नुकसान कुणाचं होतंय अशानं आपलंच ना ? ' स्मिताकडं या प्रश्नांची उत्तरं नसावीत अशा नजरेनं तिच्याकडं पहात अनुजानं आपलं बोलणं थांबवलं, ' वाचलीत, मी सुद्धा असली स्त्रिमुक्ती वाल्यांची पुस्तकं वाचली आहेत, थेट त्यातलीच वाक्यं बोलतेस तु, तुझ्या केसमध्ये कुणी होतं का स्त्री जागरण मंचवालं ?' वर्गातल्या ढ विद्यार्थ्याला एखादा प्रश्न विचारुन त्याची जिरवायची असा विचार करुन एखादा नवीन मास्तर वर्गात येतो आणि नेमका त्याच दिवशी तो विद्यार्थी आख्खं अपेक्षित पाठ करुन आलेला असतो, मग मास्तरला कसं वाटतं, तसं अनुजाला झालं, या प्रतिप्रश्नाची अपेक्षाच नव्हती ठेवली तिनं.
' चहा करु का कॉफी ग, काय घेणार तु?' वेळ उलटी आली की विषय बदलायचा हे बायकांना जन्मजात येतच असतं आणि त्यात केसचा अनुभव यामुळं असं करणं अनुजला फार अवघड गेलं नाही, दोघी उठुन किचनमध्ये गेल्या, स्मितानं कॉफी करायला घेतली तशी अनुजा निवांत खुर्चीवर बसली ' किती छान वाटतं ना आपल्याच घरात कुणीतरी फुकट बसवुन चहा करुन देतंय ते, मला तर फार बरं वाटतं, पण आमच्याकडं कुणी येतंच नाही असं करुन द्यायला' कॉफि साठी दुध गरम करायला ठेवुन स्मिता कट्ट्यावर बसत स्मितानं विचारलं ' केस नक्की कसली झाली होती, म्हणजे केली होतीस तु ?' अनुजा हसली, थोडंसं असहाय वाटेल असं हसु होतं, ' मी केली, सांगितलं ना तुला, मी नव्हती केली केस, सरांनी केली होती केस, आणि केस कसली घटस्फोटासाठी अर्ज केला कोर्टात, एकतर्फी', स्मिता जवळ जवळ ओरडलीच, त्याला उतु जाणा-या दुधाच्या चरचरण्यानं साथ दिली, गॅस बंद करता करता तिनं विचारलं ' काय, हे असं घाणेरडं वागुन, तुला एवढा त्रास देउन त्यांनीच घटस्फोटासाठी अर्ज केला, नालायक मनुष्य असणार नक्कीच, शिक्षक म्हणायच्या लायकीचा नसणारच तो, हरामखोर कुठला, लाज नाही वाटली असं करायला त्याला' कळत नकळत स्मिता एकेरीवर आली होती. ' काही म्हण हे असंच झालंय, एके दिवशी सर वकिलाकडुन दोन सेट घेउन आले परस्परसंमतीने घटस्फोटाचे त्यावर सही करुन दे असं सांगितलं, मला वाटलं होतं की त्यांना जे हवंय जसं हवंय ते दिल्यावर ते समाधानी असतील, माझ्या मागण्या सोडुन द्यायची मी तयारी दाखवली, त्यांच्या हातापाया पडुन झालं, रडुन झालं, काही उपयोग झाला नाही. त्या रात्री सर बेडरुम मध्ये झोपले एकटेच, मी रात्रभर हॉल मध्ये जागी होते, दोन तीन वेळा पळुन जायचा विचार केला, दरवाज्यापर्यंत आले, दरवाजा उघडला पण मागं फिरले.'
' का, एवढा चांगला चान्स होता त्या नरकातुन बाहेर पडायचा मग का नाही पळुन गेलीस ?' स्मितानं कॉफिचा कप अनुजाच्या हातात देत विचारलं ' मोह असतो, सगळे रस्ते बंद झाले तरी एक नविन रस्ता असेल जवळ्च कुठंतरी अशी आशा असते आणि खरं सांगु मला वेड लागलं होतं, व्यसन लागलं होतं सुखाचं, या शरीराचे लाड करुन घ्यायचं ते सुटणं अवघड होतं, फरक एवढाच होता की पुरुष हे उघड व्यक्त करतात या ना त्या मार्गानं स्त्रीला ते शक्य होत नाही किमान आपल्याकडं तरी, जेवढं मिळेल तेवढ्यात सुख मानायची सवय लागलेली असते किंवा लावलेली असते, माझी ती सवय बदललेली होती आणि एकदा पायवाट सोडुन रान तुडवायला सुरुवात केली की सुरुवातीला टोचणारे काटे नंतर सुखावायला लागतात, प्रत्येक वेळी पाय समजुन उमजुन काट्यांवर पडायला लागतो, माझं तसं झालं होतं. शेवटी व्यसन ते व्यसनच आणि मी त्यात अडकले होते. आठ दिवस सर काहीच बोलले नाहीत घरात जेवण पण करत नव्हते, आणि एक दिवस संध्याकाळी त्यांनी सांगितलं की त्यांनी एकतर्फी केस दाखल केली आहे आणि उद्यापासुन ते वेगळं राहणार आहेत, माझ्या जगण्या खाण्याची सोय माझी मी पाहायची आहे' कॉफि संपवुन दोघी पुन्हा गॅलरीत येउन बसल्या, स्मितानं विचारलं' पण घटस्फोटासाठी नक्की काय कारण दिलं होतं सरांनी, म्हणजे असं नुसतंच हवाय म्हणुन घटस्फोट मिळत नाही ' अनुजा ह्सली ' तुला ग काय माहित घटस्फोटाबद्दल एवढं, शरदनं कधी ऑफर केला होता का, का तुच घेतली आहेस माहिती याबद्दल,' आपण प्रश्न विचारुन चुकतोय आणि फसतोय हे समजुन सुद्धा आपण असे प्रश्न का विचारतो हे स्मिताला कळत नव्हतं. ' कारण ना, विवाहबाह्य संबंध असणे, थोडक्यात चारित्र्य वाईट असणे हे प्रमुख कारण होतं, त्यामुळं संसाराकडं दुर्लक्ष, मुल होउ न देणं वगैरे वगैरे गोष्टी त्यातच आल्या त्यानंतर'
थोडंसं चाचरत स्मितानं विचारलं ' पण तु म्हणतेस तसं तुला लागलेलं हे व्यसन पुर्ण करायला तु कोणताही मार्ग अवलंबले असतील, विस्तु असल्याशिवाय धुर नाही येणार ना, सरांना संशय आला असेलच तुझं वागणं पाहुन' अनुजानं थोडं चिडुन विचारलं ' का ग का संशय यावा, ज्याच्या जोरावर ते मला उपभोगायचे किंवा मी तसं सुख द्यावं अशी त्यांची अपेक्षा होती त्याच मार्गांनं मी त्यांना सुख मागत होते यात माझं काय चुक होतं, त्यांचं वागणं पाहुन मला संशय आला होता पण त्याचं मुळ कशात आहे ते मी शोधुन काढलं आणि तोच मार्ग अवलंबला म्हणुन असले आरोप करायचे, ते ही थेट घटस्फोटासाठी' तेवढ्यात बाहेर दरवाजा वाजला, अनुजा बाहेर गेली तसं स्मितानं धीर गोळा केला ती परत आली की तिला काहितरी विचारण्यासाठी. ' कसलीतरी वर्गणी मागायला आले होते ' बेडरुममधला लाईट लावत अनुजा बोलली ' ये ना इथंच बसु, गॅलरीचा दरवाजा बंद करावा लागेल नाहीतर डास येतात घरात ' स्मिता दार लावुन आत आली, बेडवर बसत तिनं विचारलं ' पण तु देखील नक्की काहीतरी केलं असणारच त्या शिवाय ह्या थराला सर जाणार नाहीत, कारण बघ तु बरंच काही मागत होतीस तरी त्याबदल्यात त्यांना जे हवंय ते मिळत होतंच ना, मग ?' ' बरोबर पकड्लंस, ' अनुजा खाली जमिनीवरच बसत म्हणाली , ज्या दिवशी सरांनी घटस्फोटाचे अर्ज आणले त्या आधी दोन दिवस आम्ही रात्र जागवली होती, शेवट त्या दिवसांत व्हायचा तसं माझ्या रडण्याऐवजी सरांच्या चिडण्यात आरडा ओरडा करण्यत झाला होता, ते निघुन हॉलमध्ये गेले, आणि सकाळी जेंव्हा ते निघाले तेंव्हा मी त्यांच्या हातात एक जाहिरात ठेवली होती पेपरमध्ये आलेली ' अपने खोये हुवे पौरुषत्व की पुनप्राप्ती के लिये हमारे पास आये अक्सीर इलाज सिर्फ तीन दिनोमे' आणि म्हणलं ''when you cannot avoid it, try improving it'



Print Page

Thursday, September 13, 2012

सहल - श्री गोंडेश्वर पंचायतन सिन्नर.

दोन वेगवेगळे कलाकार एकाच साधनाचा वापर करुन जेंव्हा कलाकृतींचं निर्माण करतात तेंव्हा माझ्यासारख्या कलेच्या क्षेत्रात अघोर अज्ञानी माणसाचे डोळे दिपुन जातात, अशाच डोळे दिपवणा-या दोन कलाभांडारांना भेट देण्याचा योग गेल्या महिन्यात आला, त्या कलाभांडारात काढलेली छायाचित्रं इथं प्रदर्शित करतो आहे. तांत्रिक किंवा इतर माहिती फार नाही, जाणं येणं आणि खाणं याची माहिती शेवटी दिलेली आहे.
प्रचि.१

प्रचि.२

प्रचि. ३

यौवनाची दोन रुपं, एक शतकांपुर्वी दगडांत उतरवलेलं दुसरं जिवंत पण दगडातलं देखील तेवढंच जिवंत..
प्रचि.४

प्रचि. ५

प्रचि. ६

प्रचि. ७

प्रचि.८

प्रचि.९

प्रचि.१०

प्रचि. ११

हे मंदिर संपुर्ण फिनिश केलेलं नसल्यानं हेमाडपंती बांधकाम पद्धतीचा अभ्यास करणं इथं शक्य आहे.
प्रचि. १२

प्रचि. १३

प्रचि. १४

प्रचि. १५

प्रचि. १६

संपुर्ण मंदिराला ह्या हत्तीशिल्पांनी उचलुन धरलेलं आहे,
प्रचि. १७

प्रचि. १८

एकतर काम अपुर्ण राहिलंय किंवा ही मंदिरं त्याकाळची आर्किटेक्ट किवा इंजिनियरिंग किंवा आर्टस कॉलेजेसची ऑन साईट प्रयोगशाळा असावीत बहुधा.
प्रचि. १९

प्रचि. २०

प्रचि. २१


हे मुख्य मंदिराचं शिखर
प्रचि.२२

बहुधा दगडाच्या क्वालिटिमुळं देखील इथलं नक्षिकाम पुर्ण होउन अपुर्ण वाटतंय, निसर्गाचा परिणाम जास्त जाणवतोय...
प्रचि. २३

प्रचि. २४

प्रचि. २५

प्रचि. २६

प्रचि. २७

प्रचि.२८

हा सादर मानाचा मुजरा त्याकाळच्या इंजिनियर्स आणि आर्किटेक्ट्सना, आणि अर्थात त्या प्रत्येक मजुराला ज्यानं हे काम धर्मासाठी केलं का पोटासाठी केलं का मरणाच्य भितीपोटी केलं माहित नाही, पण का करतोय या पेक्षा कसं करतोय याचं जास्त भान ठेवुन ह्या कलाकृतीला जन्म दिला, निसर्गातल्या दगडांना एक नविन रुप दिलं एक व्याख्या दिली, जगण्याची दिशा दिली, जगण्याचा आशय दिला.

हे सगळं घडताना तो निसर्ग पाहात होताच, तो या सगळ्यांचा बाप, पिता, पितामह , प्रपितामह का त्याहुनही मोठा, एखाद्या उन्हाळ्याच्या सुट्टीत गावाकडं आलेल्या चिल्यापिल्यांनी संध्याकाळी खेळुन दमल्यावर हात पाय धुवुन देवासमोर बसुन शुभंकरोती म्हणुन संपवावी, आणि मग एक क्षण शांतता अनुभवावी तेवढ्यात बाहेरच्या ओट्यावरुन आजोबांचा आवाज घुमावा एखादं मोठं अवघड स्त्रोत्र म्हणणारा हा जो अनुभव आहे.. तो दुस-या भागात.

प्रवासमाहिती
स्थळ - श्री शिवगोंडेश्वर पंचायतन देवस्थान, सिन्नर.
प्रवाससोय - सिन्नर गाव हे नाशिक - पुणे हमरस्त्यावर नाशिकच्या आधी ३० किमी अंतरावर आहे, पुण्याहुन जाणा-या सर्व एसटी या ठिकाणी थांबतातच, मुंबईहुन नाशिकला येउन मग पुण्याच्या बाजुला यावं लागेल,अहमदनगरकडुन येताना सुद्धा सिन्नर नाशिकच्या आधीच आहे, प्रवासाची सोय रात्री १० पर्यंत उत्तम आहे.
हा मंदिरसमुह सिन्नर गावातच पोलिस स्टेशन / कोर्टाच्या मागच्या बाजुला आहे, सिन्नर एस्टिस्टँडपासुन रिक्षाने ४० रुपये खर्च होतो, चालत गेल्यास २० मिनिटांचा रस्ता आहे.
जेवणखाण - सिन्नर औद्योगिक शहर असल्यानं इथं सर्व प्रकारचं, जेवण खाण उपलब्ध आहे, स्टँडसमोरचं पंचवटी गुजराथी थाळी ही नो रिस्क जेवणाची सोय.
सिन्नरचं एस्टि स्टँड हे एखाद्या कार्पोरेट ऑफिससारखं दिसतं निदान बाहेरुन तरी.

Print Page

Tuesday, September 11, 2012

क क कपलचा - भाग ०८


'आज मी इथंच राहतेय, ह्यांना इकडच्याच एरियात ड्युटी आहे, मला तुझी एखादी साडी देशील नेसायाला ?' स्मिताच्या आवाजात उत्साह होता, कालची अर्धवट स्टोरी तिला पुर्ण ऐकायची उत्सुकता होती. ' घे ना कपाटातली कुठलीपण' कपाट उघडत अनुजा बोलली, ' चल मी चहा टाकते'. ती निघुन गेली. एका तासात सगळ्यांच आवरुन झालं, नैवेद्याची तयारी झाली, गुरुजी आले. उत्तरपुजा झाल्यावर कालचा उरलेला शिरा खाउन हर्षद अन शरद दोघंही ड्युटीला निघुन गेले. दोघी शि-याच्या डिश घेउन बेडरुमच्या बाल्कनीत आल्या, ' तुझी अन हर्षदची ओळख कशी झाली मग ?' स्मितानं बोलायला सुरुवात केली. ' काही दिवस फार जड गेले, सरांना आधी ज्यासाठी जबरदस्ती करावी लागत होती, ते आता त्यांना सहज मिळत होतं, मी प्रत्येक गोष्ट अगदी एंजॉय करत होते असं नव्हतं पण विरोध मेला होता. दोन-तीन महिन्यात सरांना माझ्या या बिनविरोध शरणागतीचा कंटाळा आला, कॉलेजातलं काम पण वाढलं होतं, त्यामुळं त्यांच्या या संबंधातला इंटरेस्टच कमी होत गेला, आणि मी याचीच वाट पहात होते.' लिंक तोडत अनुजानं विचारलं ' तुला शिरा आणु अजुन, शिळ्या शिरा खरपुस भाजला की जास्त चवदार होतो ?' अनुजा आत गेल्यावर ती फक्त शि-याबद्दलच बोलत नाहीये हे स्मिताच्या लक्षात आलं, थोडंसं ऑकवर्ड वाटलं तिला.
अनुजा पुन्हा बाल्कनीत आली तशी स्मितानं विचारलं ' असं होण्याची का वाट पाहात होती ?' माहित असलेल्या अन कळत असलेल्या सगळ्या गोष्टी लपवायच्या कशा हे फक्त बायकांनाच जमतं बघ', थोडंसं कुत्सित हसत अनुजानं पुढं सुरु केलं' करुन करुन काय करुन घेणार होते सर माझ्याकडुन आणि किती वेळा, ह्या शरीराच्या पलीकडं बघायची शक्तीच नसणा-याकडुन काय अपेक्षा ठेवायच्या, दर रात्रीचा दहा पंधरा मिनिटांचा खेळ, नंतर माझं तोंड इकडं, त्यांचं तिकडं. सुरुवातीला मी काही दिवस रडायचे, मग ते देखील संपलं. काही गोष्टी सरांच्या देखील आवाक्यात नव्हत्या हे मला जाणवलं, आणि एकदा त्यांच्या लिमिट्स मला समजल्यानंतर मी त्यांच्याच आधारावर चाली रचायला लागले. एखादी गोष्ट बघुन त्याचा आनंद घेणं आणि प्रत्यक्ष अनुभवणं यात वेगळ्या मर्यादा असतात, आणि तुम्ही खेळात जिंकु शकता खेळाचे नियम माहित झाल्यावरच, त्याआधी नाही. मी तेच केलं, नियम समजुन घेतले आणि मग त्याच नियमानुसार सरांना प्रत्येकवेळी हरवायला लागले, पुरुषाला बाकी कसलाही पराभव पचवता येतो बेडवरचा नाही, हे माझ्या लक्षात यायला लागलं, आणि मी त्याचाच फायदा घ्यायला सुरुवात केली. साहजिकच सरांची चिडचिड सुरु झाली, राग बाहेर कुठं काढावा हे समजत नव्हतं, कॉलेजात काम पडुन राहायला लागली. एकतर नोकरी नविन, त्यात असली नाटकं कोण खपवुन घेणार होतं, दोन महिन्यात त्यांची नोकरी गेली. '
दोघींचा शिरा खाउन झाला होता, किचनमध्ये चहा गरम करायला ठेवुन अनुजा तिथंच कट्ट्यावर बसली, स्मितानं हॉलमधुन खुर्ची ओढुन आणली तोवर चहा कपात ओतुन अनुजाच्या हातात कप ठेवला, त्या चटक्यानं स्मिता थोडी भानावर आली. ' पराभव म्हणजे काय करायचीस तु, कसं व्हायचं म्हणजे अजुन कुणी होतं,' स्मिता ओशाळली, आपण जरा जास्तच बोलतो आहोत असं तिला वाटलं' सॉरी हं अनुजा, तुझ्या दुखण्याबद्द्ल मी नको असं बोलायला ' अनुजाला, तिची अस्वस्थता जाणवत होतीच. छे ग कसलं दुखणं, तुला पण माहितीय किती वेळ लक्षात राहतात ही दुखणी, पहिल्या चार वेळेला अपमान वगैरे वाटतो, एकदा सवय झाली की भांडी घासण्याएवढंच साधं वाटतं सगळं, आणि तु अगदी सरांच्या सारखाच विचार केलास, अगं जो पुरुष स्वताच्या अपेक्षांच्या वजनाखाली दबुन मरायला तयार आहे त्याला मारायला दुस-या कुणाची गरजच नव्हती, ज्या मार्गानं सर अपेक्षा वाढवत होते मी सुद्धा तोच मार्ग स्विकारला, माझ्या अपेक्षा त्याच मार्गावर वाढवल्या, एका बाईनं असं करावं हे सरांना, म्हणजे त्यांच्यातला पुरुषाला पटलं नाही. पुरुषानं त्याची भुक भागवण्यासाठी स्त्रीचं शरीर वापरुन घ्यावं ह्या मानसिकतेत वाढलेल्या सरांना हे सगळं अपमानास्पद वाटत होतं, देणा-यानं देतच जावं, घेणा-यानं घेतच जावं अशी अपेक्षा ठेवुन जगणा-या सरांना देणा-यानं केलेली मागणी पेलवली नाही, दोन्ही पातळीवर शारिरिक आणि मानसिक. त्यात नोकरी गेल्याचा धक्का होताच. मग ब-याच खटपटी करुन त्यांनी इथं चिंबोरीच्या कॉलेजात नोकरी मिळवली एका महिन्यात. तो महिना माझ्यासाठी फार सुखाचा गेला, सर माझ्या जवळ देखील आले नाहीत, अगदी मी जवळ गेले तरी नाही. त्यांचं मन त्यांना खात होतं का कसं मला समजलं नाही पण त्यांनी मला त्रास दिला नाही हे तेवढंच खरं.
' हे सगळं होणार हे माहित असुन सुद्धा तु त्यांच्या जवळ जायचीस ?' स्मितानं अनुजाचं बोलणं तोडत विचारलं, ' का, माझ्या घरात, घरातल्या बेडरुममध्ये आम्ही नवरा बायको दोघंच असताना देखील मी माझ्या सुखाची मागणी करु नये, जर मी केलेल्या अपमानानंतर पुन्हा पुरुष म्हणुन सर असं करु शकत होते तर मी का नाही, आणि मी काही त्यांच्यासारखं आउट ऑफ बॉक्स मागत नव्हते, rather out Of CD मागणं नव्हतं माझं. माझ्या मागण्या साध्या सरळ सोप्या होत्या, पण निराशेच्या नशेत असलेला पुरुष काहीच देउ शकत नसतो आणि फार मोठ्या मनाचा गवगवा करत आपण बायका हे सत्य लपवुन ठेवतो, जगापासुन सुद्धा आणि स्वतापासुन सुद्धा. अशा खोट्या कोशांमध्ये राहायची सवय लावुन घेतो आपणच आणि मग वेळ निघुन गेल्यावर ओरडत राहतो. तुला सांगु, पोळ्या करताना गॅस संपला ना, की पोळी भाजली जात नाही, तवा गार होईपर्यंत मला गॅस बंद झाल्याचं कळत नाही, आणि चिडचिड होते ती पोळी न भाजल्याची, राग येतो तो गॅस संपलेलं लक्षात न आल्याचा. तशातली गत आहे ही. नविन सिलेंडर कधी लावला हे त्यावर लिहिलेलं असतं पण नंतर तो संपल्यावरच ती तारीख पाहतो आपण तो पर्यंत नाही, हो ना ?
चल, बाहेर फिरुन आणि जेवुन येउ, मी गाडी घेते निकाळजे काकुंकडुन' असं बोलुन अनुजा बाहेर गेली. स्मिताला बाहेर जाण्यात फार इंटरेस्ट नव्हता पण नको म्हणलं तर अजुन अवघड होईल म्हणुन ती तयार झाली. गाडीची किल्ली घेउन अनुजा आली, दहा मिनिटात आवरुन त्या बाहेर पडल्या. पार्किंग मध्ये गाडी मागं अडकुन पडली होती, पुढच्या गाड्या काढायला मदत करायला कट्ट्यावर बसलेली चार पोरं आली, तेवढंच नाही तर अनुजाला गाडी काढुन किक मारुन चालु करुन दिली. गाडीत पेट्रोल भरलं, दोघी जणी चिंबोरीतल्या एकुलत्या एक शॉपिंग मॉल मध्ये आल्या, हल्लीच सुरु झालेलं होतं ते. मॉल मधल्या एसिच्या गारव्यात दोघी मजेत फिरल्या, थोडी खरेदी केली, मग तिथल्याच एका स्टॉलवर खाउन घरी आल्या, निकाळजे काकु दारातच उभ्या दिसल्या. ' आलात का फिरुन, काय काय खरेदी केलीत, थांब ग थोडी भात भाजी देते, ' एकाच वेळी तीन चार वेगवेग्ळ्या गोष्टी बोलणं ही निकाळजे काकुंची स्पेशलिटि होती. भात भाजीची भांडी घेतली, गाडीची किल्ली दिली अन दोघी पुन्हा घरात आल्या. गेलेली लाईट परत आली की बटण चालु राहिलेला मिक्सर पुन्हा चालु होतो तसं झालं एकदम. '
किचनमध्ये भांडी ठेवुन दोघी तिथंच बसल्या, एक सांगु तुला, रागावणार नाहीस ना ?' स्मितानं विचारलं, कुणाच्या काही बोलण्यावर रागवावं या सगळ्याच्या पलीकडं गेली आहे मी, विचार', स्मितानं थोडा धीर गोळा केला अन विचारलं, तु अशीच आहेस का गं, तेंव्हा पासुन, म्हणजे अंगानं अशीच आहेस एखाद्या मॉडेलसारखी, तसं असेल तर कुणालाही मोह होईलच याचा उपभोग घ्यायचा, मग त्यात सरांचं काही चुकलं असं मला वाटत नाही' रात्रीपासुन स्मिताकडुन स्वतंत्रपणे आलेली ही पहिलीच रिअ‍ॅक्शन होती, अर्थात अनुजाला सध्या अनपेक्षित काहीच नव्हतं, हसुन ती म्हणाली हो हा विचार तर मी देखील केला होता, म्हणुनच तर एंजॉय करायला तयार झाले ना,
पण हिडिसतेला, विकृतीला एक मर्यादा असते, आणि सर जेंव्हा ही मर्यादा ओलांडायला लागले तेंव्हा मला लक्षात यायला लागलं की परिस्थिती आपल्या हाताबाहेर जाते आहे, इथुन पुढं सहन करणं शक्य नाही मला, म्हणुन मग मी काल म्हणलं तसं सरांचाच रस्ता धरुन त्यांच्यावर मात करत गेले, आणि माझ्या नशिबानं त्यात यशस्वी झाले' अनुजा असं काही बोलली की, स्मिताच्या चेह-यावर प्रश्नचिन्ह यावं किंवा तिनं आणावं हे आता सहज झालं होतं, ' अशी गोंधळात काय पडलीस, सरांच्या रस्त्यावरुन म्हणजे काय हे स्पष्ट ऐकायचं आहे ना तुला, सांगते, इथं तु एकटीच आहेस, बाई आहेस, तिथं कोर्टात याबद्द्ल पाच सात पुरुषांसमोर यावर चर्चा झालेल्या आहेत, काही वेळातर माझ्या बरोबरच्या लेडिज कॉन्स्टेबलसुद्धा निघुन जायच्या, ज्युनियर होत्या बहुधा, त्यांना नसेल सवय या सगळ्याची अजुन,' कोर्ट, चर्चा या शब्दांनी स्मिताची उत्सुकता अजुन चाळवली गेली, ' माझ्या एक लक्षात आलं की ह्या सगळ्या गोष्टी सरांना सुचतात कुठुन, त्या ब्लु फिल्म पाहुन, मग मी एक दिवस हिम्मत करुन एक फिल्म पाहिली, पहिल्या पाच मिनिटात्च बंद करुन टाकली, उलटी झाली मला लगेच, पण असं मागं सरकले असते तर मी मरुन गेले असते,एक गोष्ट माझ्या लक्षात आलेली होती , समोरचा जेवढा हिडिस किंवा विकृत होतो आहे त्याच्यापेक्षा जास्त आपण झालो की तो तोल सोडतो,आणि हेच मला हवं होतं,
दुसरं कारण तोपर्यंत सर सुद्धा इथं सेटल झाले होते, त्यांची गाडी मुळ रस्त्यावर यायची चिन्हं दिसत होती, मग मात्र मी सगळा धीर गोळा केला अन एक दिवस एक पुर्ण फिल्म पाहिली, दोन दिवस, तीन दिवस असं करत महिनाभरात मला त्याचं व्यसन लागलं, नशे मध्ये माणसाचं धाड्स वाढतं, दोन महिन्यापुर्वी मी सरांना नाही म्हणायला घाबरत होते, आता माझ्या सुखाच्या मागण्या पुढं ठेवायला सुरुवात केली केली, एक हात दो एक हात लो, असं सुरु केलं,
एक दोन वेळा सरांनी विरोध केला, घरातुन निघुन गेले, दारु पिउन यायला लागले, ते तर माझ्यासाठी जास्त चांगलं होतं,दारु पिल्यावर त्यांचा स्वतावर ताबा राहायचा नाही, माझ्यावर काय हुकुम चालवणार होते' ' मारलं नाही त्यांनी तुला कधी सरांनी यावरुन ?' स्मितानं अनुजाचं बोलणं तोडत विचारलं ? ' नाही, तेवढी ताकद नव्हती त्यांची,मांजर उंदराला खेळवते तशी त्यांना खेळवत होते, अगदी उपाशी मारायची नाही त्यांना, जिवंत राहतील एवढं अन्न मिळत होतं त्यांना,' पाणी प्यायला उठत अनुजानं विचारलं ' शरद मारतो ना ग तुला, तु असं काही क्ररायला नाही म्हणालीस तर ?'



Print Page